|
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zawrót głowy" (ilingos). Równie\ ta przyjemność nie jest wyłącznym przywilejem człowieka. Przede wszystkim nale\y tu przypomnieć kołowaciznę, na którą cierpią ró\ne ssaki, zwłaszcza barany. Nawet ;eśli mamy tu do czynienia z przejawem patologicznym, jest on zbyt znamienny, by go pomijać milczeniem. Nie brak zresztą przykładów zabaw, które nie pozostawiają wątpliwości co do swego charakteru. Psy kręcą się w pogoni za własnym ogonem a\ do upadłego, a kiedy indziej znów ogarnia je szał gonitwy, uganiają się a\ do wyczerpania. Antylopy, dzikie konie, gazele często wpadają w panikę, która nie odpowiada \adnemu realnemu niebezpieczeństwu ani nawet pozorowi niebezpieczeństwa; jest ona raczej skutkiem jakiejś nieodpartej 325 epidemii" i przyjemności, z jaką się jej podlega.8 Szczury wodne dla zabawy toczą się jakby porwane przez prąd wody. Jeszcze znamienniejsze Je0t zachowanie górskich kozic. Zgodnie z tym, co podaje Karl Groos, wspinają się one na pola zlodowaciałego śniegu, a potem ka\de zwierzą zje\d\a po stromym stoku, podczas gdy pozostałe " iq temu przyglądają. Gibbon wyszukuje sobie giętką gałąz i przechyla ją własnym cię\arem tak, by potem odginając się gwałtownie wystrzeliła go w powietrze. Małpa ląduje, jak się da, i dalej bez koń-cn powtarza to ćwiczenie całkowicie bezu\yteczne i dające się wyjaśnić jedynie przez jakiś zawarty w nim tajemny urok. Nade wszystko jednak miłośnikami zabaw związanych z oszołomieniem się są ptaki. Spadają one jak kamień ze znacznej wysokości, rozwierając skrzydła dopiero o parę metrów nad ziemią, tak \e robią wra\enie, jakby chciały się o nią roztrzaskać. Potem znów wznoszą się i znów spadają. W okresie godowym te popisowe loty słu\ą do uwodzenia samic. Nocny sokół amerykański opisany przez Audubona jest prawdziwym wirtuozem tej zdumiewającej akrobacji.9 Ludzie po dziecięcych zabawach w bąka, w młynek, po karuzeli i huśtawce mają do dyspozycji przede wszystkim upijanie się oraz licznje tańce, począwszy od światowego, lecz zdradzieckiego wiru walca a\ po najrozmaitsze rodzaje gwałtownego, gorączkowego, konwulsyjnego mio-lania się. Podobnej przyjemności dostarcza upo-ienie wywołane znaczną szybkością, jakiej do-iwiadcza się na przykład na motocyklu albo w otwartym samochodzie. Trzeba było wymyślić całe potę\ne machiny, które sensacjom tego rodzaju potrafiłyby nadać intensywność i gwałtowność, " K. Oroos, op. cit., s. 208. " łhld., l. 111, 116, 265 266. 12(1 potrzebne do wprawienia stan. Trudno się więc e kach dopiero epoka przemysłowa nadafe^cho" Strona 114 Caillois Roger - Zywiol i lad(z txt) wamom tego typu charakter zabawy L gry Na jarmarkach czy w parkach ludowych mnóstwo skomplikowanych aparatów dostarcza tej CyS rzeszom chętnych. J lozrywfci Machiny te rzecz jasna wykraczahrtw cel gdyby szło jedynie olSSSe**^ LL ucha wewnętrznego, od których zale\y JL? ? równowagi. Rzecz w tym \e całe Zł poc"!cie się zabiegom które budSyb" ^SeSffi gdyby nie fakt, \e inni tak skwapliwie S7e "! poddają. Warto zauwa\yć, w Jakim .Se udzS się bliscy zycz irn dech w piersi i doświadczali okropnego cia ze nawet 1Ch wnętrzności boją się i jakby chcąc ujść przed niebezpiecze A przecie\ większość tych ludzi, nie przysz jeszcze dobrze do siebie, rzuca się do ka? by jeszcze zaznać tej udręki, po której oczekuj/r"! Trzeba tu u\yć słowa rozkosz", trudno bowiem nazwać zabawą to jakieś upojenie, bli\sze mZ rozrywki Szok dostarczany przez chmy bywa tak silny, \e w skrajnych kach właściciele ich wabią naiwnych be usług, oznajmiając kłamHwieHestcze y jeden raz za darmo, gdy w istocie opłata w ogóle nie wchodzi tu w rachubę. Płacą natoiniTst wT dzowie, by z galerii spokojnie przyglądać się pr^ \yciom ofiar, które - wiedząc lub nie wlSząc" co je czeka - wystawiają się na działan e i tęznych sił czy dziwnych kaprysów Trudno wysnuwać zbyt daleko 'idące wnioski , tego ciekawego podziału ról. Nie jest on zna rmenny dla jednego tylko rodzaju zabaw: podział 327 taki odnajdujemy przy boksie, zapasach i walkach gladiatorów. W danym przypadku wa\ne jest to, \e zabiega się o to specyficzne oszołomienie, o tę chwilową panikę, określoną słowami zawrót głowy", która idzie tu w parze z niewątpliwymi cechami zabawy: swobodą przyjęcia lub odrzucenie próby, ściśle określonymi, niezmiennymi granicami, odcięciem się od reszty rzeczywistości. Fakt, \e próba dodatkowo staje się widowiskiem, podkreśla tylko właściwy jej charakter zabawy. OD ZAMIESZANIA DO REGUAY Reguły są nieodłączną częścią zabawy, gdy tylko zyskuje ona '\e się tak wyra\ę
[ Pobierz całość w formacie PDF ] zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkwiatpolny.htw.pl
|
|
Cytat |
Dobre pomysły nie mają przeszłości, mają tylko przyszłość. Robert Mallet De minimis - o najmniejszych rzeczach. Dobroć jest ważniejsza niż mądrość, a uznanie tej prawdy to pierwszy krok do mądrości. Theodore Isaac Rubin Dobro to tylko to, co szlachetne, zło to tylko to, co haniebne. Dla człowieka nie tylko świat otaczający jest zagadką; jest on nią sam dla siebie. I z obu tajemnic bardziej dręczącą wydaje się ta druga. Antoni Kępiński (1918-1972)
|
|