|
|
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
przykre sprawy. No i sieóiałem, a prawdopodobnie wyglądałem tak okropnie, że nic nie
miało odwagi przyznać się do mnie. Nawet świeca, której przecie co dopiero tę przysługę
y ² e (duÅ„.) Å›mierć.
rainer maria rilke Malte 53
wyświadczyłem, żem ją zapalił, nawet ona nie chciała mnie znać. Paliła się tak oto prosto
przed siebie, jak w pustym pokoju. Ostatnią moją naóieją było potem tylko zawsze okno.
Imaginowałem sobie, że na dworze może być jeszcze coś, co jest moje, nawet teraz, nawet
w tym nagłym ubóstwie umierania. Ale zaledwiem spojrzał w tę stronę, a już pragnąłem,
aby to okno było zatarasowane, zabite jak ściana. Bo wieóiałem, że tam w świat ciągnęło
się dalej wciąż równie bezlitośnie, że i tam na dworze nie było nic, jeno samotność moja.
Ta samotność, którą ściągnąłem na siebie, a która tak wielka była, że do jej wielkości
serce moje nie odnosiło się już w żadnym stosunku. Luóie przychoóili mi na myśl, od
których kiedyś odszedłem i nie rozumiałem, jak można opuszczać luói.
Mój Boże, mój Boże, jeżeli czekają mnie jeszcze takie noce, zostawże mi choć jedną
z tych myśli, które niekiedy myśleć mogłem. Nie jest to tak baróo nierozumne, czego
tu żądam; bo wiem, że one wyszły właśnie z lęku, ponieważ mój lęk był tak wielki.
Strach
Kiedym był chłopcem, bito mnie w twarz i mówiono, żem tchórz. A to dlatego,
ponieważ jeszcze zle się bałem. Ale od tych czasów nauczyłem się lękać prawóiwym
lękiem, co rośnie tylko wtedy, gdy rośnie siła, która go wytwarza. %7ładnego wyobrażenia
nie mamy o tej sile, wiemy o niej tylko z naszego lęku. Jest ona bowiem tak niepojęta,
tak najzupełniej nam przeciwna, że mózg nasz rozkłada się w tym miejscu, góie silimy
się ją pomyśleć. A jednak od pewnej chwili sąóę, że to a a siła, cała nasza siła, jeszcze
zbyt dla nas mocna. Prawda, nie znamy jej, ale czyż to nie jest właśnie najistotniejsza
nasza własność, o której najmniej wiemy?
Niekiedy myślę sobie, jak powstało niebo i śmierć: powstały w ten sposób, że ode-
pchnęliśmy od siebie to, co jest najcenniejsze, ponieważ przedtem tyle jeszcze trzeba było
zóiałać innych rzeczy i ponieważ u nas zapracowanych nie było ono bezpieczne. Potem
czasy przeminęły nad tym, a myśmy przywykli do rzeczy marniejszych. Nie poznajemy
już swojej własności i ostateczna jej wielkość nas przeraża. Czy to niemożliwe?
Rozumiem zresztą teraz dobrze, że można zupełnie głęboko w portfelu nosić przy
sobie opis goóiny śmierci przez wszystkie te lata. Nawet ta goóina śmierci niekoniecznie
musi być szczególnie wyszukana; każda z nich ma coś nieomal rzadkiego. Czyż na przykład Poeta, Język, Zmierć
nie można wyobrazić sobie kogoś, kto przepisuje sobie, jak umarł Feliks Arvers?
Był w szpitalu. Umierał w słodki i spokojny sposób, a zakonnica mniemała może,
iż dalej się posunął, niż było w istocie. Zupełnie głośno przez drzwi wydała jakieś po-
lecenie, góie to a to można było znalezć. Była to zakonnica mało wykształcona; słowa
korytarz, którego w danej chwili nie można było ominąć, nigdy nie wióiała na piśmie;
więc mogło się zdarzyć, że powieóiała kulytarz w przekonaniu, że tak się mówi. Na to
Arvers odłożył umieranie. Wydało mu się rzeczą konieczną wyjaśnić to wprzódy. Zrobił
się do cna trzezwy i wytłumaczył jej, że się mówi korytarz . Potem umarł. Był poetą
i nienawióił przypadkowości; albo może choóiło mu tylko o prawdę, albo korciła go
myśl zabrania ostatniego wrażenia, że świat się dalej wlecze tak niedbale. Tego już zbadać
nie można. Tylko niechaj nikt nie myśli, że to była pedanteria. Ten sam bowiem zarzut
mógłby spotkać świętego Jean de Dieu, co podczas umierania zerwał się i w samą po-
rę zdążył jeszcze odciąć w ogroóie wieszającego się człowieka, o którym w przeóiwny
sposób wieść dotarła w zamknięte natężenie jego agonii. I jemu choóiło także o prawdę
tylko.
SÄ…siad, Choroba
Jest istota najzupełniej nieszkodliwa, skoro wióisz ją na oczy; prawie jej nie spo-
strzegasz i zapominasz o niej natychmiast. Skoro jednak niewióialnie w jaki bądz spo-
sób dostanie się do twego słuchu, wówczas tam się rozw3a wypełza niejako i były
wypadki, kiedy dotarła aż do mózgu i w tym narząóie rozw3ała się zabójczo, podobnie
jak pneumokoki u psa, wchoóące przez nos.
IstotÄ… owÄ… jest sÄ…siad.
Otóż ja, od czasu jak tłukę się tak samotnie, miałem niezliczoną ilość sąsiadów; gór-
nych i dolnych, prawych i lewych, czasami wszystkie cztery roóaje równocześnie. Mógł-
bym po prostu napisać historię moich sąsiadów; byłaby to praca na całe życie. Byłaby to
właściwie raczej historia chorobliwych objawów, jakie oni wywołali we mnie. Ale tę ma-
ją oni wspólną cechę z wszystkimi podobnymi istotami, że badać ich można tylko na
podstawie zaburzeń, które powodują w pewnych tkankach.
Miewałem nieobliczalnych sąsiadów i baróo regularnych. Przesiadywałem, próbu-
jąc odnalezć prawa pierwszego gatunku; nie ulegało bowiem wątpliwości, że i oni mieli
rainer maria rilke Malte 54
prawa. A skoro ci punktualni nagle pewnego wieczora nie zjawiali się, odmalowywałem
sobie całe obrazy, co im się mogło wydarzyć, i lampę zostawiałem zapaloną, i trwożyłem
się jak młoda kobieta.
Miewałem sąsiadów, którzy właśnie w tym czasie nienawióili, i sąsiadów zapląta-
nych w gwałtowną miłość albo byłem świadkiem, jak jedno u nich nagle zamieniało się
w drugie w połowie nocy no i wówczas o spaniu nie było mowy. I w ogóle obser-
wować można było, że sen to wcale nie jest tak częsta rzecz, jak się wydaje. Moi obaj
petersburscy sąsieói na przykład niewiele dbali o sen. Jeden z nich stał i wygrywał na
skrzypcach, i jestem pewien, że przy tym spoglądał daleko na roztrzezwione domy, co nie
przestawały jaśnieć w nieprawdopodobnych nocach sierpniowych. O drugim, po prawej
stronie, wiem wprawóie, że leżał; za moich czasów w ogóle już nie wstawał. Miał nawet
oczy zamknięte; ale nie można było powieóieć, że śpi. Leżał i deklamował długie wiersze,
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkwiatpolny.htw.pl
|
|
| Cytat |
Dobre pomysły nie mają przeszłości, mają tylko przyszłość. Robert Mallet
De minimis - o najmniejszych rzeczach.
Dobroć jest ważniejsza niż mądrość, a uznanie tej prawdy to pierwszy krok do mądrości. Theodore Isaac Rubin
Dobro to tylko to, co szlachetne, zło to tylko to, co haniebne.
Dla człowieka nie tylko świat otaczający jest zagadką; jest on nią sam dla siebie. I z obu tajemnic bardziej dręczącą wydaje się ta druga. Antoni Kępiński (1918-1972)
|
|
