|
|
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wniosku, \e uznanie świętości jego poprzednika nie ma du\ych szanN,
mo\e rychła śmierć przecięła dalsze plany i zabiegi... Opowiadanie
Ademara z Chabannes, na podstawie którego mo\na by dojść do
wniosku, \e w Akwizgranie doszło do uznania Karola za świętego
(ukazanie ciała ludowi, translacja w pobli\e ołtarza, znaki i cuda), nic
zasługuje na wiarę i nie popiera wniosku o wczesnej genezie tej
redakcji dzieła.
Karol Wielki doczekał się w tym\e Akwizgranie kanonizacji,
elewacji i translacji, ale dopiero w 1165 r., z inicjatywy Fryderyka I
Barbarossy i z upowa\nienia cesarskiego" papie\a Paschalisa III.
Były to ju\ jednak inne czasy i inna sytuacja. Epoka wypraw
krzy\owych stworzyła nowy typ świętego władcy"; nie musiał być on
ju\ męczennikiem ani ascetą, mógł być równie\ wyznawcą", propaga
torem wiary chrześcijańskiej.
Zakończenie
Uwagi zamykające wywody o Zjezdzie gnieznieńskim pragniemy
rozpocząć od przypomnienia tytulatury, jaką przyjął, najwyrazniej
w związku z nim, Otton III. Tytuły władców, występujące zwłaszcza
w dokumentach przez nich wystawianych czy na pieczęciach i mone-
tach, nie były nigdy kwestią przypadku, stanowiły wielkiej wagi
deklaracje programowe, czytelne bardziej dla tych, do których były
kierowane, nie zawsze zaś ju\ łatwo dla dzisiejszego historyka. Wiemy,
liik dobitnym i wa\nym świadectwem ewolucji politycznych i ideo-
wych poglądów i zamierzeń młodego cesarza było pojawienie się na
icgo pieczęciach (bullach) w kwietniu 998 r. formuły Renovatio imperii
Romanorum (zob. s. 63); poczynając od początku 1001 r. znika ona,
/.ostaje zastąpiona inną, mniejszą, z napisem aurea Roma. Czy\by
cesarz doszedł do wniosku, \e po Zjezdzie gnieznieńskim i wobec
finalizującego się włączenia przez chrzest Węgier, jak równie\ w wyni-
ku całego zespołu decyzji i zabiegów zmierzających do trwałej obecno-
ści dworu cesarskiego w Italii, dzieło odnowienia cesarstwa zostało
w zasadzie dokonane?
Ju\ w pierwszym znanym nam dokumencie wystawionym przez
Ottona III w drodze do Gniezna na ziemi niemieckiej pojawiła się
intytulacja: Servus Iesu Christi et Romanorum imperator augustus
secundum uoluntatem dei sahatoris nostriąue liberatoris (DO III 344,
17 I 1000 Staffelsee) (sługa Jezusa Chrystusa, z woli Boga Zbawiciela
i naszego Odkupiciela cesarz Rzymian augustus). Formuła ta konsek-
wentnie (choć z kilkoma wyjątkami, które mo\na zło\yć na karb
warunków w jakich kancelaria pracowała w drodze lub mniej do-
świadczonych kancelistów) stosowana była a\ do przybycia do Akwiz-
granu, pózniej - w drodze do Rzymu - ju\ tylko sporadycznie,
109
dwukrotnie. Nie mo\e ulegać wątpliwości, \e u\ycie jej było związane
z wyprawą cesarza do Polski i do niej ograniczone.
Formuła jest bardzo rozbudowana, a jej przesłanie ideowe niezu-
pełnie oczywiste. Dostrzeganie w niej tylko wyrazu nadzwyczajnej
pokory chrześcijańskiej mnisiego cesarza", jak zresztą zupełnie nie-
słusznie postrzegano Ottona III zwłaszcza w starszej nauce127, jest
powierzchowne i jak wykazał P.E. Schramm128 nie oddaje istoty
rzeczy. Wprawdzie równie\ w tytulaturze cesarzy bizantyjskich, a na-
wet... kalifów muzułmańskich, w Bizancjum zaś tak\e w odniesieniu do
ni\szych rangą osobistości, występowały epitety w rodzaju servus
Christi (sługa Bo\y)129, ale po badaniach wspomnianego uczonego
wydaje się niemal pewne, \e tym razem ani bizantyjskie, ani \adne inne
współczesne wpływy nie wchodziły w grę, lecz znacznie bardziej
czcigodne, bo apostolskie inspiracje. Tak właśnie kilkakrotnie określał
siebie Paweł, Apostoł narodów (pogan)130. Przybierając bardziej roz-
budowaną, ale wyraznie do św. Pawła nawiązującą tytulaturę (czy
mo\e być coś bardziej chwalebnego dla chrześcijańskiego władcy ni\
przyrównanie do Apostoła? [Schramm]), Otton III stawał się poniekąd
jemu równy (isapostolos); tak jak tamten w brzasku ery chrześcijań-
skiej niezmordowanie nawracał pogan, tak teraz - w ostatniej chwili
pierwszego tysiąclecia tej ery131 - on, cesarz, zmierza do kraju tak
odległego, jak kraj Polan, by wraz z jego władcą dokończyć dzieła
chrystianizacji, za które nie tak dawno św. Wojciech zyskał laur
męczeństwa.
Podobnie jak zmiana dewizy widniejącej na bullach cesarskich, na
początku 1001 r. pojawiała się inna tytulatura w dokumentach. Ju/
w dokumencie z 18 stycznia 1001 r. (DO III 388, Rzym) określił się
cesarz słowami: secundum uoluntatem Iesu Christi Romanorum im~
perator augustus sanctarumąue ecclesiarum devotissimus et fidelissimus
dilatator (z woli Jezusa Chrystusa cesarz Rzymian augustus, a świętych
kościołów najbardziej oddany i najwierniejszy pomno\yciel). Trudno
nie dostrzec dumy z osiągnięć w Polsce i na Węgrzech. Pięć dni
pózniej, 23 stycznia, znajdujemy jeszcze inną intytulację. Brzmi ona:
(DO III 390, Rzym) Romanus, Saxonicus et Italicus, apostolorum servus,
dono Dei orbis imperator augustus (Rzymski, Saksoński i Italski, sługa
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkwiatpolny.htw.pl
|
|
| Cytat |
Dobre pomysły nie mają przeszłości, mają tylko przyszłość. Robert Mallet
De minimis - o najmniejszych rzeczach.
Dobroć jest ważniejsza niż mądrość, a uznanie tej prawdy to pierwszy krok do mądrości. Theodore Isaac Rubin
Dobro to tylko to, co szlachetne, zło to tylko to, co haniebne.
Dla człowieka nie tylko świat otaczający jest zagadką; jest on nią sam dla siebie. I z obu tajemnic bardziej dręczącą wydaje się ta druga. Antoni Kępiński (1918-1972)
|
|
