|
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
nego na prawo i lewo z otaczającej ją rzeczy- wchodzi ze sobą w styczność i upodabnia się do wistości, jakby szyła kostium arlekina. Nic siebie. Dalej nie postąpi nigdy. A nawet gdyby żywego nie wynikłoby z tego z pewnością. mogła, nie miałaby na to ochoty, bo nic by nie %7łycia nie można na powrót złożyć, pozo- zyskała 2O2 203 na tym. Wniknąć zanadto w czyjąś osobowość, prawa jest celem śmiechu, przynosiłaby odnieść zewnętrzne skutki do zbyt ogromny pożytek, gdyby objęła za jednym wewnętrznych przyczyn, toż to osłabiłoby i w zamachem możliwie największą ilość osób. końcu zaprzepaściło całą śmieszność tych Oto dlaczego obserwacja komiczna in- zjawisk. Na to, abyśmy poczuli skłonność do stynktownie zmierza ku ogółom. Dobiera sobie śmiechu, trzeba umieścić jego przyczyny w spośród osobliwości takie, które są zdolne do umiarkowanej strefie duszy; zatem efekt powtarzania się, a wskutek tego nie są powinien wydać się nam raczej przeciętny, nierozerwalnie złączone z indywidualnością jakby wyrażał przeciętną ludzkości. Jak osoby, dobiera sobie można by rzec wszystkie przeciętne, ta również powstaje przez osobliwości pospolite. Przenosząc je na scenę zestawienie rozpierzchłych danych, przez stwarza dzieła, które będą niewątpliwie należeć porównanie analogicznych przypadków, do sztuki choćby przez to samo, że się chcą których wyraża kwintesencję, a w końcu przez podobać, a odcinać się będą od innych dzieł abstrakcje i uogólnienia podobne do tych, które sztuki przez swój ogólny charakter, jak również przeprowadza fizyk na faktach, gdy chce przez ów nieświadomy i uboczny zamiar wydobyć z nich prawa. Krótko mówiąc, naprawiania i pouczania. Mamy tedy wszelkie metoda i cel są tutaj te same, co w naukach prawo do twierdzenia, że komedia jest czymś indukcyjnych w tym sensie, że obserwacja jest pośrednim między sztuką a życiem. Nie jest czysto zewnętrzna, a wynik podlega bezinteresowna, jak sztuka czysta. Przez uogólnieniu. organizację śmiechu przyjmuje życie społeczne Wracamy tedy nałożywszy drogi do dwóch za naturalne środowisko, a nawet idzie za wniosków, które wyłoniły się w toku naszych pewnymi popędami życia społecznego. I tu, w badań. Po pierwsze, śmieszność osoby tym punkcie, obraca się do sztuki plecami. pochodzi z jej usposobienia przypominającego Albowiem sztuka to zerwanie z życiem spo-- roztargnienie, z czegoś, co żyjV w niej, lecz nie lecznym i powrót do natury. tworzy wraz z nią jednego ustroju, tak jak pasożyt; dlatego to usposobienie jest widoczne na zewnątrz i poddaje się naprawie. Po wtóre znowu, skoro owa na- 204 205 n nego preparatu, z pewnością byłby nieco zawiedziony, gdyby przyszła chwila opróż- Przypatrzmy się teraz, po tym wszystkim, nienia retorty. Okazałoby się, iż zadał sobie cośmy sobie powiedzieli, w jaki sposób trzeba tyle trudu dla otrzymania mieszanki, którą by się zabrać do tworzenia cechy charakteru, dostać można wszędzie za darmo, jako że jest która byłaby cechą idealnie komiczną, ko- tak rozpowszechniona wśród ludzi, jak miczną sama w sobie, komiczną w swych po- powietrze w przyrodzie. czątkach i we wszystkich przejawach. Powinna Tą mieszanką jest próżność. Nie sądzę, by być głęboka, aby dostarczać komedii stałego istniała bardziej powierzchowna wada lub pokarmu, a przy tym powierzchowna, aby bardziej głęboka. Rany, które jej zadano, nie są utrzymać się w tonie komediowym, nie- poważne, ale też nie chcą się leczyć. Przysługi, widzialna dla posiadającej ją postaci, skoro które jej oddano, są ze wszystkich przysług komizm jest czymś bezwiednym, widoczna dla najfikcyjniejsze w świecie, a przecież to one wszystkich innych, by wywoływała śmiech pozostawiają za sobą jakże trwałą powszechny, pełna wyrozumiałości dla siebie, wdzięczność. Sama zaledwie jest wadą, aby móc bez przeszkód wyjść na jaw, dla niemniej wszystkie inne wady skupiają się innych zaś wysoce krępująca, by mogli wokół niej i subtelniejąc starają się tylko ojej chłostać ją bezlitośnie, łatwa do poprawy, by zaspokojenie. Próżność jest podziwem dla śmiech zdał się na coś, niezawodna w swych samego siebie, zakorzenionym w podziwie, nowych wcieleniach, by nie brakło powodu do jaki wywoływać mniema się u innych, jest tedy śmiechu, nieodłączna od życia społecznego, wytworem życia społecznego. Jest czymś chociaż nieznośna dla społeczeństwa, zdolna bardziej naturalnym, bardziej rozpowszech- wreszcie do połączenia się ze wszystkimi nionym i głębiej wrodzonym niż egoizm, wadami, a nawet z pewnymi cnotami, aby ponieważ egoizm poskramia często sama przybrać wszelką możliwą do wyobrażenia natura, podczas gdy z próżnością może sobie formę. Ileż więc pierwiastków trzeba stopić poradzić wyłącznie refleksja. Nie sądzę, abyśmy razem! Uczony parający się chemią duszy, na świat przychodzili z wrodzoną któremu powierzono by przygotowanie równie skromnością, chyba że zechcemy nazwać subtel- skromnością jakąś czysto fizyczną nie- 207 ao6 Tego rodzaju pracę śmiech wykonuje nie- śmiałość, bliższą zresztą dumy, niżby się ustannie. I w tym sensie można by rzec, że myślało. Prawdziwa skromność może być śmiech jest swoistym lekarstwem na próżność jedynie rozmyślaniem nad próżnością. Rodzi i że próżność jest wadą istotnie komiczną. ją widok złudzeń, których ofiarą padają inni, Gdyśmy rozprawiali o komizmie form i oraz obawa, że się pobłądzi samemu. Jest ruchów, to wykazaliśmy, w jaki sposób tai;i to podobna do przezorności właściwej nauce a taki prosty i sam przez się śmieszny obraz przez wzgląd na to, co się mówi i co się myśli o może przeniknąć do bardziej złożonych sobie. Cała składa się z poprawek, z obrazów i użyczyć im nieco ze swojej retuszów. Jest cnotą nabytą. komicznej mocv; to pozwala niekiedy tłuma- Nie jest łatwo rzec, w której dokładnie czyć najwyższe formy komizmu formami naj- chwili dążność do skromności oddziela się od prostszymi. Atoli odwrotna operacja odbywa lęku przed śmiesznością. Atoli ten lęk oraz ta się jeszcze częściej i dość płaskie efekty dążność są w zaczątku złączone ze sobą. komiczne należy łączyć z zaniżeniem bardzo Pełne badania nad złudzeniami próżności i subtelnego komizmu. Próżność, ta wyższa ciążącą nad nimi śmiesznością rzuciłyby forma komizmu, jest elementem, którego pewnego dnia światło na, teorię śmiechu. zawsze, choć mimowiednie szukamy w każ-
[ Pobierz całość w formacie PDF ] zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkwiatpolny.htw.pl
|
|
Cytat |
Dobre pomysły nie mają przeszłości, mają tylko przyszłość. Robert Mallet De minimis - o najmniejszych rzeczach. Dobroć jest ważniejsza niż mądrość, a uznanie tej prawdy to pierwszy krok do mądrości. Theodore Isaac Rubin Dobro to tylko to, co szlachetne, zło to tylko to, co haniebne. Dla człowieka nie tylko świat otaczający jest zagadką; jest on nią sam dla siebie. I z obu tajemnic bardziej dręczącą wydaje się ta druga. Antoni Kępiński (1918-1972)
|
|