|
|
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Trudno powiedzieć, aby wszyscy socjologowie radykalni zdawali
sobie z nich sprawę. Rozważania Alvina Gouldnera oraz Irvinga
Horowitza i Howarda Beckera pokazują jednak, że byli oni świa
domi pułapek związanych z łączeniem radykalizmu politycznego
z równoczesnym dążeniem do rzetelnego wykonywania pracy
naukowej.
W tym kontekście raz jeszcze istotny okazał się sposób in
terpretacji dialektyki. Jak wspomniałem w porównaniu z my
ślą Hegla i Marksa nie jest to interpretacja oryginalna. Istotne
wydaje mi siÄ™ jednak podtrzymywanie antynaturalistycznej in
terpretacji dialektyki, jedynej interpretacji, która podejście kry
tyczne może w dzisiejszej socjologii wyróżniać.
Jeśli uznamy, że w rozwoju socjologii liczą się wyłącznie rze
czywiście nowe idee, że znaczenie mają tylko zupełnie nowe
podejścia, to w orientacji krytycznej nie znajdziemy z poz
nawczego punktu widzenia zbyt wielu ciekawych pomysłów.
206
Jeśli uznamy natomiast, że dla rozwoju nauki istotne jest rów
nież rozwijanie pomysłów, których teoretyczna ranga została
zweryfikowana, wzmacnianie ich roli w budowie teorii, walka
z koncepcjami mniej adekwatnymi do rzeczywistości społecznej
(choćby nawet były to koncepcje nowsze), wówczas powinniśmy
także uznać wysiłki podejmowane przez przedstawicieli orienta
cji krytycznej za doniosłe.
Dotychczasowe dzieje tej orientacji dowodzÄ… jej zwiÄ…zku
z kryzysami społecznymi i radykalnymi ruchami społecznymi.
Nie ma powodu sądzić, że jedne i drugie nie pojawią się więcej.
Trzeba więc mieć nadzieję, że w przyszłości nowe pokolenia ba
daczy radykalnych i krytycznych wyciÄ…gnÄ… wnioski z niedostat
ków dotychczasowego dorobku teoretyczno-metodologicznego tej
orientacji, z jej niepowodzeń w kształtowaniu społeczeństwa
i w większym niż dotąd stopniu dbać będą w praktyce, nie tylko
w deklaracjach, o analityczną warstwę badań społecznych. Jak
wspomniałem w rozdziale poświęconym dialektyce, musi to ozna
czać nawiązywanie w takiej samej mierze do Marksowskiego
Kapitału, jak i do Tez o Feuerbachu. Musi to też oznaczać wy
korzystanie tych wszystkich metod i technik badawczych, które
rozwinięte zostały przez socjologię głównego nurtu, a które na
dają się do prowadzenia badań strukturalnych i historycznych.
Musi to oznaczać żywszy dialog z dawną i współczesną akade
mickÄ… teoriÄ… socjologicznÄ….
Wydaje mi się, że wysiłek taki warto podjąć. Są zresztą ku
temu liczne możliwości. Badacze związani z orientacją radykalną
i krytyczną korzystając z okresu względnego spokoju społecz
nego mogą więcej uwagi poświęcić zagadnieniom warsztato
wym oraz badaniom. Inspiracją mogą być dla nich w samej
omawianej tu orientacji analizy empiryczne prowadzone przez
szkołę frankfurcką, przez Lyndów, przez Millsa. Możliwości po
ważnej dyskusji naukowej między różnymi nurtami nauk spo
łecznych istniały zawsze, od początku lat siedemdziesiątych ist
nieją też instytucjonalne kontakty między organizacjami stowa
rzyszającymi socjologów radykalnych a organizacjami stowa
rzyszającymi przedstawicieli innych orientacji. Dlatego też pa
trzę na przyszłość orientacji krytycznej z optymizmem.
207
PRZYTACZANA LITERATURA
W nawiasach po tytułach prac podano w poniższym zestawieniu literatury
rok pierwszego oryginalnego wydania.
*
W przypadku następujących prac zastosowano skrócony opis bibliogra
ficzny:
APPLIED SOCIOLOGY:
Applied Sociology. Opportunities and Problems, Alvin W. Gouldner,
S. M. Miller (eds.), New York-London 1965.
CONTEMPORARY ITALIAN SOCIOLOGY:
Contemporary Italian Sociology. A Reader, Diana Pinto (ed.), Cam
bridge - London - New York 1981.
CRITICAL THEORY:
Horkheimer Max, Critical Theory. Selected Essays, New York - St.
Louis - San Francisco - Toronto 1972.
CZY KRYZYS SOCJOLOGII?
Czy kryzys socjologii?, Jerzy Szacki (red.), Warszawa 1977.
HUMANISTIC SOCIETY:
Humanistic Society. Today's Challenge to Sociology, John F. Glass,
John R. Staude (eds.), Pacific Palisades 1972.
MED:
Marks Karol, Engels Fryderyk, Dzieła, t. 1 - 33, Warszawa 1960 - 1970.
THE METHODOLOGY:
Weber Max, The Methodology of the Social Sciences, Glencoe, III
1949.
THE POSITIVIST DISPUTE:
Adorno Theodor W., Albert Hans, Dahrendorf Ralf, Habermas Jürgen,
Pilot Harald, Popper Karl R., The Positivist Dispute in German So
ciology, New York - Hagerstown - San Francisco - London 1976.
PISMA:
Saint-Simon Claude-Henri de, Pisma wybrane, 2 t., tłum. Stanisław
Antoszczuk, Warszawa 1968. . \
RADICAL SOCIOLOGY:
208
liadical Sociology, J. David Colfax, Jack J. Roach (eds.), New York -
-London 1971.
ROZPRAWA:
Comte Auguste, Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej. Rozprawa o ca
łokształcie pozytywizmu, Warszawa 1973.
THE SOCIOLOGY OF SOCIOLOGY:
The Sociology of Sociology. Analysis and Criticism of the Thought,
Research and Ethical Folkways of Sociology and Its Practitioners,
Larry T. Reynolds, Janice M. Reynolds (eds.), New York 1970.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkwiatpolny.htw.pl
|
|
| Cytat |
Dobre pomysły nie mają przeszłości, mają tylko przyszłość. Robert Mallet
De minimis - o najmniejszych rzeczach.
Dobroć jest ważniejsza niż mądrość, a uznanie tej prawdy to pierwszy krok do mądrości. Theodore Isaac Rubin
Dobro to tylko to, co szlachetne, zło to tylko to, co haniebne.
Dla człowieka nie tylko świat otaczający jest zagadką; jest on nią sam dla siebie. I z obu tajemnic bardziej dręczącą wydaje się ta druga. Antoni Kępiński (1918-1972)
|
|
