|
|
|
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
kanałem La Manche. Rodzice pragnęli uczynić z niego księdza, co w życiorysach korsarzy
francuskich było prawidłowością (Duguay-Trouin, Forbin i in.). Mając 14 lat zwiał z kolegium w
Dinan i zaciągnął się na mały statek kabotażowy Czapla", płynący do Kadyksu. Ojciec i matka
uznali go za zakałę rodziny". Był to pierwszy i najskromniejszy z przydomków, których nie
szczędzono Robertowi przez kilkadziesiąt lat i które miały swój udział w tym, że przeszedł do
historii jako największy z korsarzy w dziejach Francji. Jego sława zaćmiła wszystkie inne gwiazdy
francuskiej czarnej flagi, w tym takie znakomitości jak Bart, Forbin, Cassard, Duguay-Trouin,
Souville, Durertre, Hermitte, Angenard czy Pellot.
Na Czapli" Surcouf zetknął się z wysiłkiem, wyrzeczeniem i z opowieściami starych marynarzy,
rozbudzającymi miłość do tropików i dalekich rejsów. W rok pózniej (1787) zamusztrował się na
Aurorę" kapitana Tardiveta, który był dostawcą czarnych niewolników dla plantatorów z Ue-de-
France (Mauritius) i Ile-de-Bourbon (Reunion). Tardivet, przyjaciel rodzinny, w przeciągu kilku lat
nauczył chłopca wszystkiego, co było potrzebne, by dowodzić okrętem i poruszać się po Oceanie
Indyjskim z zamkniętymi oczami. Nauczył go też robić kokosowe interesy na handlu żywym
towarem. Gdy Aurora" rozbiła się u wybrzeży Mozambiku i gdy 400 skutych pod pokładem
Negrów wyło idąc na dno, młodemu Surcoufowi nie drgnęło sumienie. Tego też nauczył go kapitan
Tardivet.
3
W roku 1792 Surcouf usamodzielnił się. Potrzebujący wciąż nowych dostaw plantatorzy dali mu
Kreola" bryg przystosowany do przewozu niewolników. Co prawda władze rewolucyjnej
Francji zniosły niewolnictwo i zabroniły handlu ludzmi, lecz Paryż był daleko, a obszarnicy z
wyspy dobrze płacili za każdą parę rąk do pracy.
W zatoce Ile-de-Bourbon na pokład Kreola" wtargnął komisarz Komitetu Ocalenia Publicznego i
chociaż Surcouf zdążył wyładować
76
nocą kompromitujący go towar", liczba obciążających dowodów (kajdany, ładownie) była aż za
duża. Aresztowany Robert poprosił o małą zwłokę na zjedzenie śniadania, do którego zaprosił też
zaskoczonego uległością komisarza. Gdy po posiłku przedstawiciel władzy wyszedł na pokład,
ujrzał z przerażeniem, iż statek jest na pełnym morzu. U wybrzeży Czarnego Lądu Surcouf
spokojnie załadował nową partię niewolników, z którymi zamknął w cuchnącej ładowni
niefortunnego komisarza.
Pobyt wśród pańskich przyjaciół, Negrów, skruszy pana nieco drwił bezczelnie.
I wkrótce, ku uciesze załogi, komisarz błagał o wypuszczenie, zapewniając, iż nie ma
najmniejszych zastrzeżeń do konduity kapitana.
Opisane wydarzenie jest autentyczne, wszelako jest to autentyk z gatunku be". Jak natomiast
wiadomo, do propagandowych sylwetek bohaterów narodowych o wiele bardziej pasuje gatunek
cacy". Dlatego też w popularnej we Francji, beletryzowanej biografii Surcauf-król korsarzy,
napisanej przez Jeana Olliviera, Surcouf relacjonując swą karierę powiada: Potem ofiarowano mi
dowództwo Kreola... ale zmieńmy temat". Zmienianie tematu to ulubiona zagrywka apologetów,
na równi z fałszowaniem faktów historycznych.
Robert dokonał zmiany w swym życiu po kilku latach, gdy brudny proceder zbrzydł mu. Nie
dlatego, że był brudny, lecz że był nudny. Nasz Malończyk nienawidził monotonii jak sztilu
marzyło mu się korsarstwo, poprosił więc władze Ile-de-France o list kaperski. Odmówiono mu.
Gubernator Malartic miał wystarczającą liczbę korsarzy, wyspa natomiast cierpiała na brak
żywności i Surcouf, chcąc nie chcąc, musiał popłynąć po nią na Seszele 180-tonową, uzbrojoną w
cztery działa Emilią". Płynął z rozkazem unikania awantur i przyjmowania wyłącznie walki
obronnej. Walkę obronną Surcouf rozumiał w tak dowcipny sposób, że już 19 stycznia 1796 roku
broniąc się" zdemolował konwój czterech statków brytyjskich wiozących ryż w kierunku ujścia
Gangesu, po czym przeniósł swoje działa na zdobyty bryg, który nazwał Cartier". W kilka dni
pózniej obronił się" przed Dianą", zdobywając 6 tysięcy nowych skrzyń ryżu, i ruszył na
spotkanie następnej przygody.
29 stycznia 1796 roku obserwator Cartiera" dostrzegł na horyzoncie duży okręt. Byl to należący
do angielskiej Kompanii Wschodnio-Indyjskiej Tryton". Surcouf natychmiast zdecydował się na
atak i uprzedził załogę, że wchodzą na najlepszą drogę do angielskich pontonów, jeśli jednak
zdarzy się cud i zwyciężą staną się bogaczami. Miał 18
77
ludzi przeciw 150 i 4 działa przeciw 32! Zakrawało to na samobójstwo, lecz desperackie vaincre
ou perir" było w stylu epoki, a styl tworzyli tacy jak Surcouf.
Dla zmylenia przeciwnika Francuzi wciągnęli na maszt brytyjską flagę pilotażową i bez kłopotów
zbliżyli się do Trytona". Niczego nie przeczuwający Anglicy rzucili liny na pokład Cartiera" i w
tym samym momencie na maszcie francuskim pojawiła się trójkolorowa bandera, a sześciu zuchów
Surcoufa skoczyło na rufę Trytona". Sześciu! Zanim korsarze dokładnie sczepili oba okręty tych
sześciu wspaniałych musiało wytrzymać cały napór Brytyjczyków. W chwilę potem reszta załogi
Cartiera" runęła ze swym dowódcą na pokład wroga i zanim Anglicy otrząsnęli się z zaskoczenia
Surcouf zastrzelił dowódcę Trytona". Strzały działowe Anglików przenosiły nad niskim
pokładem brygu (część strzelnic korsarze oślepili" drewnianymi łatami), a z pokładu Cartiera"
pozostali tam kucharz i chirurg okrętowy razili celnymi strzałami nieprzyjacielskich kanonierów.
Robert dwoił się i troił. Był wszędzie i mordował ze straszliwą wprawą. Chryste, to diabeł!"
krzyczeli uciekający przed nim Anglicy. Zabił kilkunastu wrogów, w tym zbyt bystrego majtka,
który na swoje nieszczęście nie tylko pierwszy dostrzegł, że Francuzów jest garstka, ale jeszcze
próbował zwrócić na to uwagę kolegów.
Tylko raz nad załogą Cartiera" zawisło śmiertelne niebezpiecze-czeństwo gdy grupa Anglików
wymierzyła w stronę korsarzy działo naładowane kartaczami. Surcouf zdążył ich jednak wybić za
pomocą granatów. Francuzów ogarnął szał walki. Systematycznie eksterminu-jąc wrogów posuwali
się w głąb okrętu. Mimo olbrzymiej przewagi liczebnej Anglicy nie byli w stanie stawić
skutecznego oporu zaskoczenie, impet uderzenia i śmierć dowódcy zupełnie ich załamały. W
ich rękach pojawiły się białe chusty i w kilka dni pózniej Courrier de Ma-dras" mógł już donieść o
nadzwyczajnym humanitaryzmie Surcoufa w obchodzeniu się z jeńcami. Jeńców tych załadował
Surcouf na Dianę" i po zainkasowaniu od nich 30 tysięcy rupii okupu oraz przysięgi, iż nie będą
walczyć przeciw Francji, puścił wolno.
To fantastyczne, a zupełnie tanie zwycięstwo (wśród załogi Cartiera" był tylko jeden zabity i
jeden ranny) wywołało w Anglii szok i przyniosło Surcoufowi sławę króla korsarskiego rajdu". W
Port-Louis na Ile-de-France tłum witał go radośnie w dniu 10 marca 1796 roku. Robert spełnił swe
zadanie przywiózł ryż, mnóstwo ryżu. Jednakże gubernator Malartic, tytułem represji za
przekroczenie przez Surcoufa obronnych kompetencji, skonfiskował cały łup (wraz z pryzami) na
rzecz Republiki.
Rozwścieczony Surcouf udał się w grudniu tegoż roku statkiem genueńskim do Kadyksu, a stąd do
Paryża po sprawiedliwość. Dyrek-torialna Rada Pięciuset w specjalnym ukazie podkreśliła jego
zasługi
78
i wychodząc z założenia, że w trakcie toczącej się wojny każdy statek handlowy ma prawo być
uzbrojony i działać według uznania przeciw wrogom Republiki", rozkazała zwrócić mu
równowartość zdobyczy: 1 700 000 liwrów. Mając na uwadze kłopoty finansowe Republiki Robert
wziął z tego tylko 660 tysięcy.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
zanotowane.pldoc.pisz.plpdf.pisz.plkwiatpolny.htw.pl
|
|
| Cytat |
Dobre pomysły nie mają przeszłości, mają tylko przyszłość. Robert Mallet
De minimis - o najmniejszych rzeczach.
Dobroć jest ważniejsza niż mądrość, a uznanie tej prawdy to pierwszy krok do mądrości. Theodore Isaac Rubin
Dobro to tylko to, co szlachetne, zło to tylko to, co haniebne.
Dla człowieka nie tylko świat otaczający jest zagadką; jest on nią sam dla siebie. I z obu tajemnic bardziej dręczącą wydaje się ta druga. Antoni Kępiński (1918-1972)
|
|
